Миний Компьютер/Digital World сэтгүүл, No 100-101
Монгол улсад компьютер бүтээсэн талаарх мэдээлэл, холбооны технологийн анхдагчдын нэг болох Г.Оюунбаяр гуайн дурсамжийг та бүхэнд толилуулъя. Энэхүү дурсамж нь 2004 онд Монгол Улсад компьютер бүтээсний 20 жилийн ойгоор манай сэтгүүлд нийтлэгдэж байсан бөгөөд уншигчдын хүсэлтээр дахин нийтэлж байна. Иймд өдгөө уг өгүүлэлд нэр дурдагдсан зарим хүмүүсийн ажил, албан тушаал өөрчлөгдсөн байж болохыг анхаарна уу.
Сургууль төгсөн ирсний дараахан санагдана. 1978 оны тавдугаар сард Японы мэргэжилтэн Кимура сан Монголд калькуляторын засварын сургалт явуулах болов. Сургалтыг хаана явуулах нь Статистикийн төв газрын удирдлагын хувьд багагүй асуудал болж, эцэст нь Анагаахын техникумын байранд хичээллэж билээ. Тэр үед хөрөнгөтөн орны, тэр дундаа милитарист Японы мэргэжилтэнг төрийн байгууллагын байранд оруулбал ямар нэгэн нууц алдаж мэднэ хэмээн сэрэмжилж, дарга, цэрэггүй ялд унахаас эмээсэн хэрэг. Уг сургалтад манай инженер-электроникч залуус хамрагдсан юм. Тэр үед намайг Шарга морьтод байгууллагын зуслангийн байшинг бариулахаар явуулсан байлаа. Шарга морьтоос ирснийхээ дараа сонирхвол японы калькуляторууд (эдгээр калькуляторуудыг Говь комбинатын адил Япон улс дайны төлбөрийн нэг хэсэг болгож өгсөн гэж зарим нь ярьж байсан санагдана. Гэвч ямар нэгэн баримт олж хараагүй. Хэрэв энэ үнэн бол үүнийг нийтийн хүртээл болгох хэрэгтэй болов уу) их интеграл чип дээр хийгдсэн тул бидний ашиглаж байсан, хамгийн гайгүй гэгдэх Германы (БНАГУ) ширээний Зоемтрон электрон машинтай харьцуулахад олон функцтэй атлаа, овор хэмжээ бага, басхүү найдвартай ажиллагаа нь эрс өндөр байв. Бидэнд өгсөн схемийг үзэхэд тоон товчууд, дисплей их интеграл чип рүү шууд холбогдчихсон, бүх функц түүн дотор хийгддэг болох нь илт. Осолгүй тэжээл, генератор зэрэг нь чипийн гадна талд байв. Түүний хажууд Зоемтрон нь маш олон транзистор, диод дээр хийгдсэн, 10 гаруй кг жинтэй эд байсан. Энэ олон транзисторыг ийм жижиг чип оролсон нь тухайн үед миний сэтгэлд далд түгшүүр төрүүлж билээ. Ажиллагааны алгоритмын хувьд транзистор ч бай, чип ч бай зарчмын ялгаа байхгүй нь тодорхой. Тэр ч байтугай тэжээлийн системд 2 дахин хувиргалт хийсэн байсан нь бас нэгэн зүйлийг бодогдуулав. 220 В-ийг адаптераар тогтмол 12 В болгоод калькуляторт оруулсан хойноо дахин хувьсах гүйдэл болгож, түүнээ эргэж тогтмол хүчдэл болгож чипүүдийг тэжээж байсан нь санаанаас гараагүй хэвээр.
Монгол улсад компьютер бүтээсэн талаарх мэдээлэл, холбооны технологийн анхдагчдын нэг болох Г.Оюунбаяр гуайн дурсамжийг та бүхэнд толилуулъя. Энэхүү дурсамж нь 2004 онд Монгол Улсад компьютер бүтээсний 20 жилийн ойгоор манай сэтгүүлд нийтлэгдэж байсан бөгөөд уншигчдын хүсэлтээр дахин нийтэлж байна. Иймд өдгөө уг өгүүлэлд нэр дурдагдсан зарим хүмүүсийн ажил, албан тушаал өөрчлөгдсөн байж болохыг анхаарна уу.
Сургууль төгсөн ирсний дараахан санагдана. 1978 оны тавдугаар сард Японы мэргэжилтэн Кимура сан Монголд калькуляторын засварын сургалт явуулах болов. Сургалтыг хаана явуулах нь Статистикийн төв газрын удирдлагын хувьд багагүй асуудал болж, эцэст нь Анагаахын техникумын байранд хичээллэж билээ. Тэр үед хөрөнгөтөн орны, тэр дундаа милитарист Японы мэргэжилтэнг төрийн байгууллагын байранд оруулбал ямар нэгэн нууц алдаж мэднэ хэмээн сэрэмжилж, дарга, цэрэггүй ялд унахаас эмээсэн хэрэг. Уг сургалтад манай инженер-электроникч залуус хамрагдсан юм. Тэр үед намайг Шарга морьтод байгууллагын зуслангийн байшинг бариулахаар явуулсан байлаа. Шарга морьтоос ирснийхээ дараа сонирхвол японы калькуляторууд (эдгээр калькуляторуудыг Говь комбинатын адил Япон улс дайны төлбөрийн нэг хэсэг болгож өгсөн гэж зарим нь ярьж байсан санагдана. Гэвч ямар нэгэн баримт олж хараагүй. Хэрэв энэ үнэн бол үүнийг нийтийн хүртээл болгох хэрэгтэй болов уу) их интеграл чип дээр хийгдсэн тул бидний ашиглаж байсан, хамгийн гайгүй гэгдэх Германы (БНАГУ) ширээний Зоемтрон электрон машинтай харьцуулахад олон функцтэй атлаа, овор хэмжээ бага, басхүү найдвартай ажиллагаа нь эрс өндөр байв. Бидэнд өгсөн схемийг үзэхэд тоон товчууд, дисплей их интеграл чип рүү шууд холбогдчихсон, бүх функц түүн дотор хийгддэг болох нь илт. Осолгүй тэжээл, генератор зэрэг нь чипийн гадна талд байв. Түүний хажууд Зоемтрон нь маш олон транзистор, диод дээр хийгдсэн, 10 гаруй кг жинтэй эд байсан. Энэ олон транзисторыг ийм жижиг чип оролсон нь тухайн үед миний сэтгэлд далд түгшүүр төрүүлж билээ. Ажиллагааны алгоритмын хувьд транзистор ч бай, чип ч бай зарчмын ялгаа байхгүй нь тодорхой. Тэр ч байтугай тэжээлийн системд 2 дахин хувиргалт хийсэн байсан нь бас нэгэн зүйлийг бодогдуулав. 220 В-ийг адаптераар тогтмол 12 В болгоод калькуляторт оруулсан хойноо дахин хувьсах гүйдэл болгож, түүнээ эргэж тогтмол хүчдэл болгож чипүүдийг тэжээж байсан нь санаанаас гараагүй хэвээр.
